Vero possumus! Πιστέψτε το, γίνεται!

Φιλελεύθερες ασκήσεις επί χάρτου, θεωρίες που έχουν εφαρμοσθεί έξω και ποτέ δεν τις έχουμε δει στη χώρα μας, όνειρα για μια αγορά, στην οποία ο καθένας μπορεί να επενδύει, να επιχειρεί, να ρισκάρει - και που θα ανοίξει θέσεις εργασίας ανταγωνιστικές, που θα συναντά τις παγκόσμιες ανάγκες, αλλά με αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, με ανάπτυξη και όχι μιζέρια, με ένα κράτος μικρό και χρήσιμο. Ως τώρα τα συζητούσαμε στα πηγαδάκια, ζηλεύαμε όταν τα διαβάζαμε σε βιβλία, ανελυμένα, ή τα βλέπαμε έξω να εφαρμόζονται. Μόνιμη επωδός ότι «στην Ελλάδα αυτά δεν γίνονται».

Κι όμως, ποιος θα φανταζόταν πριν από λίγα χρόνια, να μην πω λίγους μήνες, ότι ένας κομματικός σχηματισμός που προβάλλει αντισυστημικές, στην πραγματικότητα, θέσεις, που λέει ευθέως ότι θα θίξει συμφέροντα και τρόπους λειτουργίας της κρατικής μηχανής που βολεύουν τεράστιο αριθμό ανθρώπων, θα βρισκόταν τόσο κοντά στην κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση. Σε μία συγκυρία, μάλιστα, κατά την οποία η είσοδος του σχηματισμού αυτού στη Βουλή πιθανότατα θα σημάνει και συμμετοχή του στην κυβέρνηση, δηλαδή πρακτική ευκαιρία όλα τα παραπάνω να εφαρμοσθούν έστω και σε μέρος του δημόσιου τομέα.

Η είσοδος της Δράσης και της Φιλελεύθερης Συμμαχίας στη Βουλή εξαρτάται αυτή τη στιγμή από ένα μόνο παράγοντα: από τη δική μας πεποίθηση ότι θα τα καταφέρουμε να μπούμε στη Βουλή. Συμπληρωματικά, από την αποφασιστικότητά μας να ψηφίσουμε με βάση την πραγματική μας προτίμηση και όχι με τακτικούς (ή μάλλον τακτικιστικούς) υπολογισμούς.

Σκεφθείτε λίγο αντίστροφα: έστω ότι ένα σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος εδραιώνεται η πεποίθηση ότι καλύτερα να δώσουν την ψήφο τους στη δεύτερη ή την τρίτη επιλογή τους, προκειμένου να διασφαλίσουν την κοινοβουλευτική είσοδο ή ενίσχυση της επιλογής αυτής. Τι κερδίζει; Πόσο θα γίνει καλύτερη η πολιτική ζωή; Ενώ εάν ρισκάρει (μολονότι το κλίμα ακόμη και τώρα είναι ιδιαιτέρως θετικό με σημαντική δυναμική για το συνασπισμό Δράση - Φιλελεύθερη Συμμαχία, οπότε δεν μιλάμε και για τόσο πολύ ρίσκο) το όφελος θα είναι τεράστιο. Θα υπάρχει μία συμπαγής δύναμη μεταρρύθμισης, πιθανότατα με κυβερνητική συμμετοχή. Είναι ένα όφελος, στο οποίο πρέπει να πιστέψουμε - για πρώτη φορά δεν είναι όνειρο, είναι εντελώς ρεαλιστική προοπτική.

ΥΓ. Ο Barack Obama ξεκίνησε την υποψηφιότητά του χωρίς να θεωρείται ότι έχει σοβαρές προοπτικές ούτε καν να πάρει το χρίσμα του υποψηφίου Προέδρου από το ίδιο του το κόμμα. Υιοθέτησε ως σύνθημα, όμως, το Yes, we can! Πίστεψε ο ίδιος σ' αυτό, πίστεψαν οι συνεργάτες του, πίστεψαν οι ψηφοφόροι του. Στο τέλος πίστεψε και η χώρα του σ' αυτό. Όποιες αντιρρήσεις και να έχουμε για την πολιτική που εφαρμόζει στις ΗΠΑ, δεν μπορούμε να μη θαυμάσουμε το πνεύμα που επικράτησε στην προεκλογική του εκστρατεία, την ελπίδα, την αυτοπεποίθηση. Δείτε πώς το εκφράζει ο ίδιος ο υποψήφιος (και μάλιστα αμέσως μετά από ήττα στις προκριματικές εκλογές του New Hampshire):

Δείτε μετά το 8ο λεπτό και, κυρίως, μετά το 10ο λεπτό.

Το Yes, we can! αποδόθηκε στα λατινικά με τη φράση Vero possumus (= αλήθεια, μπορούμε!). Και πράγματι, μπορούμε. Μπορούμε να τα καταφέρουμε. Μπορούμε να μπούμε στη Βουλή. Μπορούμε να αναλάβουμε ευθύνες στην κυβέρνηση. Μπορούμε να αλλάξουμε τη χώρα. Μπορούμε να κάνουμε τη ζωή όλων καλύτερη! Αρκεί να το πιστέψουμε! Vero possumus!

Κομμουνιστής ο Μάνος; Σοβιετική η Δράση και η Φιλελεύθερη Συμμαχία;

Στη συνέντευξη του κου. Μάνου στον Alpha, που ολοκληρώθηκε πριν από λίγο, ο κ. Δήμος Βερρύκιος τον ρώτησε, σχετικά με την πρόταση για τη βασική εθνική σύνταξη, εάν είναι κομμουνιστής, εάν το σύστημα είναι σοβιετικό και, όταν ο κος. Μάνος του επεσήμανε τα δημοσιονομικά ωφέλη, εάν επιστρέψαμε στην εποχή του Μπρέζνιεφ. Παρέλκει, βέβαια, να χρωματίσουμε ιδεολογικά αυτή την πρόταση, ωστόσο θα είχε ενδιαφέρον να επισημάνουμε ότι στην πραγματικότητα είναι πολύ φιλελεύθερη. Διαβάστε παρακάτω μόνο αν έχετε όρεξη για θεωρητικού χαρακτήρα περισσότερο αναζητήσεις, για την ουσία της πρότασης τα έχουμε ήδη πει αρκετές φορές (και δεν επανεξετάζουμε τα δημοσιονομικά της αποτελέσματα).

Ποια είναι η βασική της φιλοσοφία και ποια είναι η ένταξή της στα διάφορα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης; Η κοινωνική ασφάλιση (εν προκειμένω αναφερόμαστε στο συνταξιοδοτικό σύστημα) μπορεί να αποβλέπει είτε στην αναπλήρωση του εισοδήματος ενός εργαζομένου όταν, λόγω ηλικίας, δεν μπορεί να εργάζεται πλέον, είτε στην απόδοση κάποιων αποταμιευμένων εισφορών με παραπλήσιο χαρακτήρα είτε, τέλος, στη διασφάλιση (με κρατική εγγύηση) ενός ελάχιστου επιπέδου διαβίωσης. Πολλά ασφαλιστικά συστήματα στη Δυτική Ευρώπη επιτελούν και τους τρεις σκοπούς ταυτοχρόνως - μιλάμε, βέβαια, για τους τρεις πυλώνες της κοινωνικής ασφάλισης. Ο ένας, η βασική εθνική σύνταξη (που αντιστοιχεί με το εγγυημένο ελάχιστο εισόδημα), είναι μία πρόταση που έχει υποστηριχθεί πάρα πολύ και από σημαντικούς φιλελεύθερους στοχαστές (κυρίως της Σχολής του Chicago) - η έννοιά του είναι ότι το κράτος αναλαμβάνει να "συγκεντρώσει" την προνοιακή του προσφορά σε ένα συγκεκριμένο επίδομα, το οποίο ο δικαιούχος μπορεί να ξοδέψει κατά το δοκούν. Αυτός ο πυλώνας μπορεί να είναι αποκλειστικά κρατικός και ενσωματώνει τον καθαρά προνοιακό χαρακτήρα - παρέχεται σε όσους, λόγω ηλικίας, κατά τεκμήριο δεν μπορούν να εργασθούν προς βιοπορισμό και παρέχεται χωρίς καμμία προϋπόθεση.

Οι άλλοι δύο πυλώνες δεν είναι καθόλου απαραίτητο να παρέχονται από το κράτος. Κατά κανόνα η βασική αναπλήρωση εισοδήματος παρέχεται από ομοιοεπαγγελματικά ταμεία ή από άλλα ταμεία, στα οποία η συμμετοχή των πολιτών είναι προαιρετική. Τα ταμεία αυτά χρηματοδοτούνται από εθελοντικές εισφορές, καθορισμένες, και λειτουργούν σύμφωνα με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Στην Ελλάδα λειτουργούν σήμερα οκτώ ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης, ιδιώνυμα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, με πολύ έντονη κρατική εποπτεία (προς σκοπό διασφαλίσεως των αποθεματικών τους). Πρέπει να σημειώσουμε ότι τέτοιο χαρακτήρα είχαν πολλά επικουρικά ταμεία, τα οποία σε μεταγενέστερο στάδιο κρατικοποιήθηκαν με τις γνωστές, σήμερα, επιπτώσεις στην κεφαλαιακή τους επάρκεια και στη δυνατότητά τους να συνεχίσουν να λειτουργούν καταβάλλοντας τις συντάξεις που οφείλουν. Ο τρίτος πυλώνας, που επίσης λειτουργεί σήμερα στην Ελλάδα, είναι η καθαρά ιδιωτική ασφάλιση. Ο επενδυτικός χαρακτήρας αυτής της ασφάλισης είναι περισσότερο έντονος, η κρατική εποπτεία πιο χαλαρή. Αλλά και σ' αυτόν τον πυλώνα η συμμετοχή είναι προαιρετική.

Με την πρόταση της Δράσης και της Φιλελεύθερης Συμμαχίας γίνονται, ταυτοχρόνως, δύο πράγματα: αφ' ενός καθιερώνεται η βασική εθνική σύνταξη, δηλαδή το κράτος με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο αναλαμβάνει τον προνοιακό του ρόλο για τους ηλικιωμένους. Αφ' ετέρου (και εδώ είναι και ο φιλελεύθερος χαρακτήρας της προτεινόμενης μεταρρύθμισης) απελευθερώνεται ο τομέας της αναπλήρωσης εισοδήματος. Δεν είναι υποχρεωτική η ασφάλιση με το σκοπό αυτό. Σήμερα οι εργαζόμενοι μπορούν, με το ισχύον νομικό πλαίσιο, να ιδρύουν ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης και, φυσικά, είναι ελεύθεροι να επιλέγουν και την ιδιωτική ασφάλιση. Με το 17,4% των εργατικών εισφορών που απελευθερώνονται θα μπορούσαν να επενδύσουν τα χρήματά τους πολύ πιο αποδοτικά, σε σχέση με τα κρατικά ασφαλιστικά ταμεία, ώστε να έχουν πραγματική αναπλήρωση εισοδήματος και όχι συντάξεις των 400 ή 500 ευρώ (όπως έχουν, επί παραδείγματι, οι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ - τέως ΤΕΒΕ, ΤΑΕ και ΤΣΑ). Συνολικά, δηλαδή, το κράτος επεμβαίνει πολύ λιγότερο δραστικά στη ζωή όλων των εμπλεκομένων και τους επιτρέπει να αποφασίζουν οι ίδιοι για την ασφάλισή τους. Αυτό μόνο στη φαντασία του κου. Βερρύκιου θα το επέτρεπε ο Μπρέζνιεφ.