Παρασκευή 4 Μαΐου 2012

Vero possumus! Πιστέψτε το, γίνεται!

Φιλελεύθερες ασκήσεις επί χάρτου, θεωρίες που έχουν εφαρμοσθεί έξω και ποτέ δεν τις έχουμε δει στη χώρα μας, όνειρα για μια αγορά, στην οποία ο καθένας μπορεί να επενδύει, να επιχειρεί, να ρισκάρει - και που θα ανοίξει θέσεις εργασίας ανταγωνιστικές, που θα συναντά τις παγκόσμιες ανάγκες, αλλά με αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, με ανάπτυξη και όχι μιζέρια, με ένα κράτος μικρό και χρήσιμο. Ως τώρα τα συζητούσαμε στα πηγαδάκια, ζηλεύαμε όταν τα διαβάζαμε σε βιβλία, ανελυμένα, ή τα βλέπαμε έξω να εφαρμόζονται. Μόνιμη επωδός ότι «στην Ελλάδα αυτά δεν γίνονται».

Κι όμως, ποιος θα φανταζόταν πριν από λίγα χρόνια, να μην πω λίγους μήνες, ότι ένας κομματικός σχηματισμός που προβάλλει αντισυστημικές, στην πραγματικότητα, θέσεις, που λέει ευθέως ότι θα θίξει συμφέροντα και τρόπους λειτουργίας της κρατικής μηχανής που βολεύουν τεράστιο αριθμό ανθρώπων, θα βρισκόταν τόσο κοντά στην κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση. Σε μία συγκυρία, μάλιστα, κατά την οποία η είσοδος του σχηματισμού αυτού στη Βουλή πιθανότατα θα σημάνει και συμμετοχή του στην κυβέρνηση, δηλαδή πρακτική ευκαιρία όλα τα παραπάνω να εφαρμοσθούν έστω και σε μέρος του δημόσιου τομέα.

Η είσοδος της Δράσης και της Φιλελεύθερης Συμμαχίας στη Βουλή εξαρτάται αυτή τη στιγμή από ένα μόνο παράγοντα: από τη δική μας πεποίθηση ότι θα τα καταφέρουμε να μπούμε στη Βουλή. Συμπληρωματικά, από την αποφασιστικότητά μας να ψηφίσουμε με βάση την πραγματική μας προτίμηση και όχι με τακτικούς (ή μάλλον τακτικιστικούς) υπολογισμούς.

Σκεφθείτε λίγο αντίστροφα: έστω ότι ένα σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος εδραιώνεται η πεποίθηση ότι καλύτερα να δώσουν την ψήφο τους στη δεύτερη ή την τρίτη επιλογή τους, προκειμένου να διασφαλίσουν την κοινοβουλευτική είσοδο ή ενίσχυση της επιλογής αυτής. Τι κερδίζει; Πόσο θα γίνει καλύτερη η πολιτική ζωή; Ενώ εάν ρισκάρει (μολονότι το κλίμα ακόμη και τώρα είναι ιδιαιτέρως θετικό με σημαντική δυναμική για το συνασπισμό Δράση - Φιλελεύθερη Συμμαχία, οπότε δεν μιλάμε και για τόσο πολύ ρίσκο) το όφελος θα είναι τεράστιο. Θα υπάρχει μία συμπαγής δύναμη μεταρρύθμισης, πιθανότατα με κυβερνητική συμμετοχή. Είναι ένα όφελος, στο οποίο πρέπει να πιστέψουμε - για πρώτη φορά δεν είναι όνειρο, είναι εντελώς ρεαλιστική προοπτική.


ΥΓ. Ο Barack Obama ξεκίνησε την υποψηφιότητά του χωρίς να θεωρείται ότι έχει σοβαρές προοπτικές ούτε καν να πάρει το χρίσμα του υποψηφίου Προέδρου από το ίδιο του το κόμμα. Υιοθέτησε ως σύνθημα, όμως, το Yes, we can! Πίστεψε ο ίδιος σ' αυτό, πίστεψαν οι συνεργάτες του, πίστεψαν οι ψηφοφόροι του. Στο τέλος πίστεψε και η χώρα του σ' αυτό. Όποιες αντιρρήσεις και να έχουμε για την πολιτική που εφαρμόζει στις ΗΠΑ, δεν μπορούμε να μη θαυμάσουμε το πνεύμα που επικράτησε στην προεκλογική του εκστρατεία, την ελπίδα, την αυτοπεποίθηση. Δείτε πώς το εκφράζει ο ίδιος ο υποψήφιος (και μάλιστα αμέσως μετά από ήττα στις προκριματικές εκλογές του New Hampshire):


Δείτε μετά το 8ο λεπτό και, κυρίως, μετά το 10ο λεπτό.

Το Yes, we can! αποδόθηκε στα λατινικά με τη φράση Vero possumus (= αλήθεια, μπορούμε!). Και πράγματι, μπορούμε. Μπορούμε να τα καταφέρουμε. Μπορούμε να μπούμε στη Βουλή. Μπορούμε να αναλάβουμε ευθύνες στην κυβέρνηση. Μπορούμε να αλλάξουμε τη χώρα. Μπορούμε να κάνουμε τη ζωή όλων καλύτερη! Αρκεί να το πιστέψουμε! Vero possumus!



Πέμπτη 3 Μαΐου 2012

Κομμουνιστής ο Μάνος; Σοβιετική η Δράση και η Φιλελεύθερη Συμμαχία;

Στη συνέντευξη του κου. Μάνου στον Alpha, που ολοκληρώθηκε πριν από λίγο, ο κ. Δήμος Βερρύκιος τον ρώτησε, σχετικά με την πρόταση για τη βασική εθνική σύνταξη, εάν είναι κομμουνιστής, εάν το σύστημα είναι σοβιετικό και, όταν ο κος. Μάνος του επεσήμανε τα δημοσιονομικά ωφέλη, εάν επιστρέψαμε στην εποχή του Μπρέζνιεφ. Παρέλκει, βέβαια, να χρωματίσουμε ιδεολογικά αυτή την πρόταση, ωστόσο θα είχε ενδιαφέρον να επισημάνουμε ότι στην πραγματικότητα είναι πολύ φιλελεύθερη. Διαβάστε παρακάτω μόνο αν έχετε όρεξη για θεωρητικού χαρακτήρα περισσότερο αναζητήσεις, για την ουσία της πρότασης τα έχουμε ήδη πει αρκετές φορές (και δεν επανεξετάζουμε τα δημοσιονομικά της αποτελέσματα).

Ποια είναι η βασική της φιλοσοφία και ποια είναι η ένταξή της στα διάφορα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης; Η κοινωνική ασφάλιση (εν προκειμένω αναφερόμαστε στο συνταξιοδοτικό σύστημα) μπορεί να αποβλέπει είτε στην αναπλήρωση του εισοδήματος ενός εργαζομένου όταν, λόγω ηλικίας, δεν μπορεί να εργάζεται πλέον, είτε στην απόδοση κάποιων αποταμιευμένων εισφορών με παραπλήσιο χαρακτήρα είτε, τέλος, στη διασφάλιση (με κρατική εγγύηση) ενός ελάχιστου επιπέδου διαβίωσης. Πολλά ασφαλιστικά συστήματα στη Δυτική Ευρώπη επιτελούν και τους τρεις σκοπούς ταυτοχρόνως - μιλάμε, βέβαια, για τους τρεις πυλώνες της κοινωνικής ασφάλισης. Ο ένας, η βασική εθνική σύνταξη (που αντιστοιχεί με το εγγυημένο ελάχιστο εισόδημα), είναι μία πρόταση που έχει υποστηριχθεί πάρα πολύ και από σημαντικούς φιλελεύθερους στοχαστές (κυρίως της Σχολής του Chicago) - η έννοιά του είναι ότι το κράτος αναλαμβάνει να "συγκεντρώσει" την προνοιακή του προσφορά σε ένα συγκεκριμένο επίδομα, το οποίο ο δικαιούχος μπορεί να ξοδέψει κατά το δοκούν. Αυτός ο πυλώνας μπορεί να είναι αποκλειστικά κρατικός και ενσωματώνει τον καθαρά προνοιακό χαρακτήρα - παρέχεται σε όσους, λόγω ηλικίας, κατά τεκμήριο δεν μπορούν να εργασθούν προς βιοπορισμό και παρέχεται χωρίς καμμία προϋπόθεση.

Οι άλλοι δύο πυλώνες δεν είναι καθόλου απαραίτητο να παρέχονται από το κράτος. Κατά κανόνα η βασική αναπλήρωση εισοδήματος παρέχεται από ομοιοεπαγγελματικά ταμεία ή από άλλα ταμεία, στα οποία η συμμετοχή των πολιτών είναι προαιρετική. Τα ταμεία αυτά χρηματοδοτούνται από εθελοντικές εισφορές, καθορισμένες, και λειτουργούν σύμφωνα με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Στην Ελλάδα λειτουργούν σήμερα οκτώ ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης, ιδιώνυμα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, με πολύ έντονη κρατική εποπτεία (προς σκοπό διασφαλίσεως των αποθεματικών τους). Πρέπει να σημειώσουμε ότι τέτοιο χαρακτήρα είχαν πολλά επικουρικά ταμεία, τα οποία σε μεταγενέστερο στάδιο κρατικοποιήθηκαν με τις γνωστές, σήμερα, επιπτώσεις στην κεφαλαιακή τους επάρκεια και στη δυνατότητά τους να συνεχίσουν να λειτουργούν καταβάλλοντας τις συντάξεις που οφείλουν. Ο τρίτος πυλώνας, που επίσης λειτουργεί σήμερα στην Ελλάδα, είναι η καθαρά ιδιωτική ασφάλιση. Ο επενδυτικός χαρακτήρας αυτής της ασφάλισης είναι περισσότερο έντονος, η κρατική εποπτεία πιο χαλαρή. Αλλά και σ' αυτόν τον πυλώνα η συμμετοχή είναι προαιρετική.

Με την πρόταση της Δράσης και της Φιλελεύθερης Συμμαχίας γίνονται, ταυτοχρόνως, δύο πράγματα: αφ' ενός καθιερώνεται η βασική εθνική σύνταξη, δηλαδή το κράτος με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο αναλαμβάνει τον προνοιακό του ρόλο για τους ηλικιωμένους. Αφ' ετέρου (και εδώ είναι και ο φιλελεύθερος χαρακτήρας της προτεινόμενης μεταρρύθμισης) απελευθερώνεται ο τομέας της αναπλήρωσης εισοδήματος. Δεν είναι υποχρεωτική η ασφάλιση με το σκοπό αυτό. Σήμερα οι εργαζόμενοι μπορούν, με το ισχύον νομικό πλαίσιο, να ιδρύουν ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης και, φυσικά, είναι ελεύθεροι να επιλέγουν και την ιδιωτική ασφάλιση. Με το 17,4% των εργατικών εισφορών που απελευθερώνονται θα μπορούσαν να επενδύσουν τα χρήματά τους πολύ πιο αποδοτικά, σε σχέση με τα κρατικά ασφαλιστικά ταμεία, ώστε να έχουν πραγματική αναπλήρωση εισοδήματος και όχι συντάξεις των 400 ή 500 ευρώ (όπως έχουν, επί παραδείγματι, οι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ - τέως ΤΕΒΕ, ΤΑΕ και ΤΣΑ). Συνολικά, δηλαδή, το κράτος επεμβαίνει πολύ λιγότερο δραστικά στη ζωή όλων των εμπλεκομένων και τους επιτρέπει να αποφασίζουν οι ίδιοι για την ασφάλισή τους. Αυτό μόνο στη φαντασία του κου. Βερρύκιου θα το επέτρεπε ο Μπρέζνιεφ.

Τετάρτη 25 Απριλίου 2012

Η αλήθεια, τα μισά μηνύματα και η πραγματική αναλγησία





Τελικά το μεγαλύτερο έγκλημα, σε πολιτικό επίπεδο, είναι να μη λες ολόκληρη την αλήθεια. Αυτοί που κραύγαζαν ότι ο Παπανδρέου τους εξαπάτησε με το "λεφτά υπάρχουν!" (του οποίου το ακριβές νόημα είναι ακρούντως διαφορετικό από το συνήθως προσδιδόμενο, αλλά τέλος πάντων) είναι οι ίδιοι που, από την άλλη πλευρά, υπόσχονται εύκολες λύσεις, κολακεύοντας τους ψηφοφόρους αμέσως ή εμμέσως. Η κολακεία, φυσικά, είναι μέσα στο παιχνίδι και όποιος παρασύρεται από αυτήν (πιστεύοντας ότι έχει καταπληκτικό DNA, ότι τα όποια σφάλματα έχει κάνει στη ζωή του οφείλονται σε αεροψεκασμούς ή, εν πάση περιπτώσει, δεν είχε μερίδιο ευθύνης - έστω και ως ψηφοφόρος ή αδρανής πολίτης - στη σημερινή κατάντια) το πράττει ιδίω κινδύνω. Αλλά η ελλιπής πληροφόρηση, μολονότι πάλι σημαντικό μερίδιο ευθύνης πέφτει στον μη αναζητούντα περισσότερα ψηφοφόρο, ενέχει και το στοιχείο της εξαπάτησής του από τους διαφόρους πολιτικούς ταγούς.

Εδώ, ακόμη και σήμερα, πολλοί δεν έχουν πληροφορηθεί την κατάσταση της χώρας. Τι σημαίνει ότι χρωστάμε, τι σημαίνει έλλειμμα και δανεικά, τι θα σημάνει αν κλείσει ο κρουνός των δανεικών. Δεν καταλαβαίνουν ότι η οικονομία μας έγινε, τα τελευταία 30 χρόνια, εξαρτημένη - όχι συνδεδεμένη με την παγκοσμιοποιημένη οικονομία, αλλά εξαρτημένη, επειδή, για να λειτουργήσει, χρειάζεται χρήματα απ' έξω. Αυτό οφείλεται σε δύο παράγοντες - στο δημοσιονομικό έλλειμμα (το κράτος ξοδεύει περισσότερα από όσα εισπράττει) και δεύτερο, και κυριότερο, στο έλλειμα στο ισοζύγιο πληρωμών (τα χρήματα που βγαίνουν από τη χώρα είναι περισσότερα από αυτά που μπαίνουν, λόγω τουρισμού, ευρωπαϊκών προγραμμάτων, εισαγωγών, ναυτιλιακών, μεταναστευτικών ή άλλων εμβασμάτων και τα ελλείποντα αναπληρώνονται, κατά κάποιον τρόπο, από τα δανεικά). Σήμερα, δηλαδή, δεν μπορεί η οικονομία (με τη μορφή που την ξέρουμε) να παραμείνει συνδεδεμένη με τη διεθνή οικονομία χωρίς πάρα πολλά δανεικά.

Δεν έχουν πληροφορηθεί πολλοί, ακόμη, ότι ο λόγος, για τον οποίο η οικονομία μας είναι ελλειμματική, είναι το τεράστιο κράτος. Οι υποχρεώσεις που έχει αναλάβει, τα έξοδα που πραγματοποιεί, είναι τέτοια, ώστε να χρειάζεται κάλυψη από δανεικά, προκειμένου το κράτος να είναι συνεπές στις υποχρεώσεις του (και δεν είναι πάντα: χρωστά κοντά στα 7 δισεκατομμύρια ευρώ σε ιδιώτες προμηθευτές, ενώ δεν έχει επιστρέψει και ΦΠΑ σε εξαγωγείς και άλλους επιχειρηματίες). Παραπέρα, όσο περισσότερο αναξιόπιστο αποδεικνύεται το ελληνικό κράτος, τόσο πιο δύσκολο είναι να βρει πρόθυμους να το δανείσουν - και αυτός είναι ο λόγος που έκλεισαν οι αγορές για την Ελλάδα και παρέμεινε αποκλειστική λύση το μνημόνιο. Εάν δεν είχαμε ανάγκη δανεισμού ή, σε αντίθετη περίπτωση, εάν το κράτος μας είχε αποδειχθεί αξιόπιστο, δεν θα είχαμε ανάγκη το μνημόνιο.

Αλλά και κάτι άλλο δεν θα είχε γίνει: δεν θα είχαμε ζήσει αυτή την τεχνητή ευημερία που διέκρινε τις δεκαετίες του 1980, του 1990 και του 2000. Οι κυβερνώντες δεν θα είχαν αξιοποιήσει τα φορολογικά έσοδα, τα δισεκατομμύρια των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και τα τόσα δανεικά απ' έξω για να γαντζώνονται στην εξουσία με τις πολιτικές χάρες και τα χρήματα που μοίραζαν απλόχερα στους δικούς τους. Το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία δεν θα είχαν δημιουργήσει κομματικούς στρατούς, οι οποίοι σάρωσαν το δημόσιο, σάρωσαν τις ΔΕΚΟ, σάρωσαν, στο τέλος, την κοινωνία, καταργώντας την αξιοκρατία και καθιερώνοντας την ήσσονα προσπάθεια. Και δεν θα βρίσκονταν ζάπλουτοι άνθρωποι από το πουθενά, με μοναδικό προσόν την κομματική διασύνδεση ή το λάδωμα την κατάλληλη στιγμή.

Τώρα, όμως, που μιλάμε έχουμε κάποιες υποχρεώσεις - οφείλουμε να επιστρέψουμε στους δανειστές μας τα χρήματα που μας δάνεισαν, έστω και κουτσουρεμένα κατά 100 δισεκατομμύρια ευρώ. Οφείλουμε να πληρώσουμε παλιά ομόλογα (κάτι σαν παλιά γραμμάτια) που λήγουν. Οφείλουμε να αρχίζουμε σιγά-σιγά να χτίζουμε ένα απόθεμα, ένα περίσσευμα, και από αυτό να δίνουμε στους πιστωτές μας. Είναι ζήτημα ηθικής και αξιοπρέπειας για πολλούς από εμάς. Αλλά, σε κάθε περίπτωση, είναι και ζήτημα πρακτικό: εάν παύσουμε να εξυπηρετούμε τις υποχρεώσεις μας, εάν απομονωθούμε από την υπόλοιπη παγκόσμια οικονομία, θα καταρρεύσουμε. Βασικά εισαγόμενα υλικά, καύσιμα, τεχνολογία θα μας λείψουν. Είναι απαραίτητο να βρούμε τρόπο να επιπλέουμε οικονομικά, να διατηρήσουμε έσοδα περισσότερα από τα έξοδα. Και υπάρχει και μία ακόμη αλήθεια: τα έσοδα επίσης κοντεύουν να καταρρεύσουν - μία αγορά χωρίς ανταγωνιστικότητα, με υπερφορολόγηση, με τεράστιες επιβαρύνσεις μη-μισθολογικές στο εργατικό κόστος, με συνεχώς συρρικνούμενη κατανάλωση, πόσα φορολογικά έσοδα θα μπορεί να προσφέρει; Καθημερινά η αγορά αυτή μικραίνει, κλείνουν επιχειρήσεις, μένουν εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας άνεργοι. Πόσο μακρυά είμαστε από μία άνευ προηγουμένου κοινωνική έκρηξη; Όσο και ν' αυξήσουμε τους φορολογικούς συντελεστές, με την εντελώς ορατή, πλέον, μείωση της φορολογικής βάσης, τα έσοδα του κράτους δεν θα μπορέσουν να διατηρηθούν ούτε καν στα σημερινά επίπεδα.

Λένε ψέματα, επομένως, όσοι ισχυρίζονται ότι το κράτος μπορεί να στηρίξει την αποπληρωμή των υποχρεώσεών του βραχυπρόθεσμα σε αυξημένα φορολογικά έσοδα. Λένε ψέματα και με τον τρόπο τους όσοι αποκρύπτουν ότι τα βασικά έξοδα του Δημοσίου είναι τα έξοδα που δίνει για να αμείβει τους υπαλλήλους του, για να τους συνταξιοδοτεί και για να επιχορηγεί τα άλλα ασφαλιστικά ταμεία. Αλλά λένε ψέματα κι αυτοί που επαγγέλλονται άμεση μείωση των φορολογικών συντελεστών, χωρίς να αποκαλύπτουν πώς η βραχυπρόθεσμη μείωση των φορολογικών εσόδων συμβαδίζει με την εκπλήρωση των αντίστοιχων δανειακών υποχρεώσεων της χώρας μας. Είναι υποκριτές όσοι αναγνωρίζουν τη μεγάλη ανάγκη για μείωση των φόρων/ των εσόδων του Δημοσίου, αλλά δεν τολμούν να προβάλουν, παράλληλα, την αντίστοιχη ανάγκη για δραστική περικοπή των δαπανών του Δημοσίου. Αν μειώσουμε τους φορολογικούς συντελεστές ναι, πράγματι, προσδοκούμε μία μεσοπρόθεσμη αύξηση των φορολογικών εσόδων - αλλά μέχρι τότε, τι; Πώς θα εξυπηρετήσουμε τις δανειακές μας υποχρεώσεις, πώς θα πληρώσουμε τις μισθοδοσίες και τις συντάξεις που θα οφείλει το Δημόσιο;

Υπάρχει ένας ελέφαντας που βρίσκεται στο σαλόνι, για τον οποίον κανείς δεν θέλει να μιλήσει: είναι το τεράστιο, σπάταλο, αναποτελεσματικό κράτος. Πάμπολλες υπηρεσίες του είναι πανάκριβες. Πάμπολλες δραστηριότητές του είναι άχρηστες, αρκετές μάλιστα είναι και επιβλαβείς για την οικονομία. Απασχολούμε εκατοντάδες χιλιάδες υπαλλήλους, που δεν τους χρειαζόμαστε στην πραγματικότητα - όχι με δική τους ευθύνη: περιττός υπάλληλος δεν είναι μόνον ο υπάλληλος που δεν επιδεικνύει στοιχειώδη ζήλο, αλλά και αυτός, που το αποτέλεσμα της δουλειάς του (που μπορεί να είναι και θαυμάσιο) δεν αγγίζει τους πολίτες. Αυτούς τους ανθρώπους δεν μπορούμε να εξακολουθούμε να τους πληρώνουμε. Χρειάζεται αυτό να το πάρουμε απόφαση - η ηθική βάση της φορολογίας (για όσους την αποδέχονται) συνίσταται στο ότι τα χρήματα που εισπράττει το κράτος τελικώς διαχέονται για το κοινό καλό, η κρατική μηχανή υπάρχει για να παρέχει συγκεκριμένες υπηρεσίες προς τους πολίτες, όχι για να αυτοτροφοδοτείται. Κι έτσι απαιτείται να ελαφρύνουμε το κράτος από οποιαδήποτε παροχή είτε είναι πολυτελής (και μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτήν), είτε δεν μας προσφέρει κάτι ουσιαστικό, είτε απλώς προκαλεί βλαπτική επέμβαση στην αγορά. Είναι απαραίτητη η άμεση μείωση της φορολογίας - αλλά, ως αντιστάθμισμα, χρειάζεται και η άμεση μείωση του κράτους.

Το τελευταίο πράγμα που κρύβουν πολλοί που αναζητούν την ψήφο μας, και είναι κρίσιμο, είναι το πόσο κοντά είμαστε στην ολοκληρωτική κατάρρευση της αγοράς- που θα φέρει εκμηδενισμό των δημοσίων εσόδων, τα οποία δεν θα μπορούν να αναπληρωθούν από πουθενά. Είμαστε σε μία κατάσταση, όπου η αδράνεια οδηγεί στην καταστροφή - όχι στην επιδείνωση, αλλά στην κατάρρευση, στην πλήρη χρεωκοπία. Στη Δράση και τη Φιλελεύθερη Συμμαχία μιλάμε για απότομη περικοπή του Δημοσίου, μέχρι και 400.000 απολύσεις, αναζητούμε τον τρόπο ομαλής μετάβασης των απολυομένων υπαλλήλων στον ιδιωτικό τομέα. Μας κατηγορούν για αναλγησία - όμως η πραγματική αναλγησία, το πραγματικό έγκλημα εις βάρος του ελληνικού λαού, θα συντελεσθεί εάν τον ξεγελάσουν, αποκρύπτοντας την πραγματικότητα, και τον οδηγήσουν στην κατάρρευση, στο σημείο χωρίς επιστροφή. Και δεν θα έχει κανένα νόημα τότε κάποιοι να πουν: "Σας τα λέγαμε"!

Σάββατο 21 Απριλίου 2012

Και πάλι στο ΣτΕ για τον τηλεοπτικό χρόνο

Φαίνεται ότι το σύστημα εξακολουθεί να αντιστέκεται. Τα είπαμε και πιο πριν - ήμασταν σίγουροι ότι το σύστημα θα επιχειρήσει να μας φιμώσει εκ νέου. Η υπουργική απόφαση για την κατανομή του τηλεοπτικού χρόνου φρόντισε να κατανείμει χρόνο μόνο στα κόμματα που εκπροσωπούνται στη Βουλή (ακόμη και σε όσα, βάσει του Κανονισμού της Βουλής, δεν συγκροτούν κοινοβουλευτική ομάδα, όπως η Δημοκρατική Συμμαχία και η Κοινωνική Συμφωνία). Εμάς μας αγνόησε, σύμφωνα με την πρακτική που είχε ακολουθηθεί και στο παρελθόν, και κατά την οποία η απόφαση για τα υπόλοιπα κόμματα εκδιδόταν μετά την ανακήρυξη των συνδυασμών τους από τον Άρειο Πάγο ("Και πού ξέρετε ότι θα ανακηρυχθούν οι συνδυασμοί σας από τον Άρειο Πάγο, για να δικαιολογείται ο τηλεοπτικός χρόνος που θέλετε;" - "Για τα άλλα, τα «κοινοβουλευτικά» κόμματα, πώς το ξέρετε, δηλαδή;").

Δεν πάει να έχει ήδη αποφανθεί η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας για το θέμα αυτό, δεν πάει να έχει πει με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι είναι παράνομο να ορίζεται διαφορετική αφετηρία έναρξης της προεκλογικής προβολής των διαφόρων κομμάτων - το κομματικό καρτέλ εξακολουθεί το χαβά του. Εμείς τι να κάνουμε; Πάλι προσφύγαμε στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Αυτή τη φορά, όμως, για να μη βγει η απόφαση κατόπιν εορτής, ζητήσαμε το Δικαστήριο με προσωρινή διαταγή να ρυθμίσει προσωρινά το ζήτημα της προβολής μας από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου κ. Παναγιώτης Πικραμμένος δέχθηκε την αίτησή μας και εξέδωσε προσωρινή διαταγή (πράγμα που είναι πάρα πολύ σπάνιο σε κανονιστικές πράξεις), με την οποία διατάσσεται η Διοίκηση να εκδώσει μέχρι αύριο (Κυριακή, 22 Απριλίου 2012) την κοινή υπουργική απόφαση που απαιτείται, για να ρυθμισθεί και ο δικός μας τηλεοπτικός χρόνος.

Η σημασία της αποφάσεως αυτής δεν μπορεί να παραγνωρισθεί: το Δικαστήριο επεμβαίνει και αναγκάζει τη Διοίκηση να ανακαλέσει τη φίμωσή μας (ανοίγοντας το δρόμο, φυσικά, και για άλλα κόμματα νεοπαγή ή μη-εκπροσωπούμενα στη Βουλή, που θα μπορούν να προβάλλονται). Το πρακτικό αποτέλεσμα θα φανεί αύριο, με την έκδοση της νέας αποφάσεως, οπότε για το θέμα αυτό τα ξαναλέμε τότε! 

ΥΓ. Τη Δράση και τη Φιλελεύθερη Συμμαχία εκπροσώπησαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά τη συζήτηση της προσωρινής διαταγής ο Γιάννης Κτιστάκις, ο Αντύπας Καρίπογλου, ο Τάσος Αβραντίνης και ο γράφων.

Κυριακή 15 Απριλίου 2012

Ο Βαγγέλης, ο Πάκης, ο Άκης και η παραγραφή

Ίσως είμαι από τους λίγους που πιστεύουν ότι ο Άκης μπορεί να την γλιτώσει. Κατά μία σοβαρή ερμηνευτική εκδοχή, το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται έχει παραγραφεί. Στην πραγματικότητα διώκεται για παθητική δωροδοκία - επειδή όμως πέρασαν δύο κοινοβουλευτικές σύνοδοι, χωρίς να ασκηθεί ποινική δίωξη εις βάρος του, έπρεπε να βρεθεί μία νέα κατηγορία να τον βαραίνει - και αυτή είναι η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα («ξέπλυμα βρώμικου χρήματος»). Αρκετοί νομικοί, εξειδικευμένοι στο οικονομικό έγκλημα, θεωρούν ότι η νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα μπορεί να διωχθεί, μόνον εφ' όσον μπορεί να διωχθεί και η κύρια εγκληματική δραστηριότητα. Δεν έχω τις γνώσεις για να διαμορφώσω προσωπική γνώμη, το Συμβούλιο Εφετών στην υπόθεση Μαντέλη ακολούθησε αντίθετη γνώμη (δεχόμενο την αυτοτέλεια του αδικήματος του ξεπλύματος), πρόκειται όμως για ένα υπερασπιστικό ισχυρισμό που έχει κάποιες πιθανότητες επιτυχίας. Και οπωσδήποτε, εάν ο ισχυρισμός αυτός επικρατήσει, ο νομικός μας πολιτισμός δεν μας επιτρέπει να προσπαθήσουμε να ξεφύγουμε από την τήρηση του νόμου, εφευρίσκοντας άλλα αδικήματα, για να κλείσουμε τον κο. Τσοχατζόπουλο φυλακή και να ικανοποιηθεί το «λαϊκό αίσθημα της δικαιοσύνης».

Σε μια τέτοια, διόλου απίθανη, περίπτωση, όμως, θα πρέπει να ξέρουμε ποιοι είναι αυτοί που κατέστησαν πρακτικά αδύνατη την τιμωρία αδικημάτων που τελούν οι υπουργοί - έχουν ονοματεπώνυμο. Είναι οι βουλευτές που ψήφισαν τη σχετική τροποποίηση του Συντάγματος (άρθρο 86) και, κυρίως, οι εισηγητές της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας, που ομονόησαν στην τροποποίηση αυτή: ο ένας, αρχηγός του ΠΑΣΟΚ και υποψήφιος πρωθυπουργός σήμερα, ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος, ο άλλος άλλοτε πανίσχυρος υπουργός Εσωτερικών επί κυβερνήσεων Καραμανλή, ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος.

Χρειάζεται να κρίνουμε πάντοτε τους πολιτικούς από τις πράξεις τους και από τα αποτελέσματα των πράξεών τους. Η συνολική απαξίωση του πολιτικού συστήματος οφείλεται εν πολλοίς στην ασυλία που φρόντισε το ίδιο το σύστημα να δώσει στον εαυτό του. Αλλά, επαναλαμβάνω, η ασυλία αυτή δεν ήλθε εξ ουρανού. Συγκεκριμένοι πολιτικοί την εισηγήθηκαν, συγκεκριμένοι πολιτικοί την ψήφισαν. Ή, για να το γράψω πιο λιανά, το έδαφος για να την γλιτώσει ο Άκης τόστρωσαν ο Βαγγέλης και ο Πάκης.

Σάββατο 14 Απριλίου 2012

Το κράτος στη ζωή μας

Το κράτος το αντιμετωπίζουμε, αλλά και το επικαλούμαστε, πολύ πιο συχνά από ό,τι, ενδεχομένως, συνειδητοποιούμε. Το τεράστιο μέγεθός του (όχι μόνο σε αριθμό απασχολούμενου προσωπικού, αλλά και σε αρμοδιότητες) και οι ρυθμιστικές επεμβάσεις του μας επηρεάζουν πολύ περισσότερο από όσο φανταζόμαστε. Λ.χ. πόσοι γνωρίζουν ότι η διατήρηση της αγοράς των φορτηγών δημοσίας χρήσεως ως κλειστής (που γίνεται, επειδή το κράτος απένεμε μόνο σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών και κατά κύματα άδειες) ανεβάζει σημαντικά το κόστος των ελληνικών προϊόντων που μεταφέρονται μέσα στην ίδια τη χώρα; Πόσοι συνειδητοποιούν ότι το κράτος, για να μαζέψει χρήματα για τη συνταξιοδότηση των δημοσιογράφων, επιβαρύνει κατά 20% και πλέον κάθε διαφημιστική καταχώρηση («αγγελιόσημο»), με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται αναλόγως η τελική τιμή του προϊόντος; Πόσοι βλέπουν ότι αναπτύχθηκε και μεγαλούργησε στον τομέα της τεχνολογίας των τηλεπικοινωνιών συγκεκριμένη εταιρεία, η οποία επί δεκαετίες ανελάμβανε με απ' ευθείας ανάθεση τις προμήθειες του ΟΤΕ; Με αποτέλεσμα να καταστεί σχεδόν μονοπωλιακή η σχετική αγορά μέσα στη χώρα και να περιορίζονται οι επιλογές για εργασία, έρευνα, καινοτομία σε ένα τόσο δυναμικό πεδίο.

Δεν είναι μόνο η αύξηση της φορολογίας: όχι μόνο του εισοδήματος (με τις έκτακτες εισοφορές και τις εισφορές αλληλεγγύης) - όχι μόνο επί των ακινήτων (που αποκτήθηκαν με εισόδημα, το οποίο έχει ήδη φορολογηθεί όταν εκτήθη) - αλλά στην κατανάλωση. Και δεν μιλάμε μόνο για τσιγάρα ή οινοπνευματώδη, αλλά και για πολύ πιο βασικά είδη: καύσιμα, τρόφιμα, βασικά οικιακά είδη που επιβαρύνονται είτε με ΦΠΑ είτε με ειδικούς φόρους. Οι φόροι αυτοί χρειάζονται, για να ισοσκελίσουμε τον προϋπολογισμό μας και να έχουμε φέτος και πρωτογενές πλεόνασμα. Πέρα από το ερώτημα του εάν οι φόροι αυτοί έχουν εξαντλήσει τη φοροδοτική ικανότητα των Ελλήνων, έχοντας στεγνώσει την αγορά, πρέπει να απαντηθεί και το ερώτημα εάν θα μπορούσε να επιτευχθεί το πρωτογενές πλεόνασμα με μείωση των δαπανών. Η απάντηση είναι ένα σαφές ναι. Όπως σαφές είναι και το παράπλευρο πλεονέκτημα της μείωσης της γραφειοκρατίας.

Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται να εξετάσουμε το κράτος και τις διάφορες υπηρεσίες του και να δούμε ποιες από αυτές τις χρειαζόμαστε και ποιες όχι. Ή, μάλλον, με δεδομένη την επείγουσα δημοσιονομική ανάγκη που έχουμε, χρειάζεται να ρωτήσουμε: χωρίς ποιες δημόσιες υπηρεσίες μπορούμε να ζήσουμε; Αν το εξετάσουμε προσεκτικά, θα βρούμε πάρα πολλές ή πολλές υπο-υπηρεσίες, από τις οποίες μπορούμε να απαλλαγούμε. Χρειαζόμαστε, επί παραδείγματι, κοινωνικό τουρισμό; Χρειάζεται να επιδοτούμε τον πρωταθλητισμό στο στίβο, για να έχουμε ως μόνο κέρδος την «εθνική υπερηφάνεια» από κάποια μετάλλια σε διεθνείς αγώνες; Έχουν δικαίωμα κάποιοι να πηγαίνουν διακοπές εξόδοις των συμπολιτών τους; Χρειαζόμαστε τρεις ή τέσσερις οργανισμούς που ασχολούνται με το κέντρο της Αθήνας (εκτός από ΥΠΕΚΑ, ΥΠΟΜΕΔΙ, Δήμο και ΕΑΧΑ, ΟΡΣΑ κ.λπ.); Ή, με άλλη σκοπιά: χρειάζεται οι Α.Ε. που διαχειρίζονται τα λιμάνια να είναι κρατικές; Τα δημόσια έργα δεν μπορούν να γίνονται στο μεγαλύτερο μέρος τους με τη μέθοδο της αυτοχρηματοδότησης (στην ουσία με σ.δ.ι.τ. - συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα); Είναι ανάγκη τα ΑΕΙ να είναι μόνο κρατικά (πιο δύσκολο ερώτημα, επειδή πρέπει να απαντηθεί σε επίπεδο αναθεωρήσεως του Συντάγματος); Εάν ιδιωτικοποιηθούν η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ θα πίνουμε χειρότερο νερό; Υπάρχει λόγος κρατικές παροχές να μην μπορούν να παρέχονται από ιδιώτες, ιδίως εάν κάτι τέτοιο είναι ανταγωνιστικό; Στην τοπική αυτοδιοίκηση όλοι ξέρουν ότι δημιουργήθηκαν ένα σωρό νομικά πρόσωπα, με μόνο σκοπό τους διορισμούς πελατών - και ποιος δεν ξεχνά την περίφημη Αγροφυλακή; Πολλά παραδείγματα θα βρει κάποιος, με πολύ μικρή έρευνα. Απλώς να θυμίσω ότι πολλά ταμπού έσπασαν - λ.χ. ιδιωτικοποιήθηκε η Ολυμπιακή - και δεν πάθαμε και κάτι, μόνο διάφοροι κρατικοδίαιτοι έχασαν τσάμπα πρόσβαση στην α' θέση. Ιδιωτικοποιήθηκε ο ΟΤΕ και όμως οι οδηγίες του είναι ακόμη στα ελληνικά και όχι στα γερμανικά. Παραχωρήθηκε στην COSCO μέρος του Λιμένος Πειραιώς προς εκμετάλλευση, η διαφορά είναι εμφανής επί τα βελτίω. 

Η Δημοκρατική Συμμαχία έχει υιοθετήσει ως σύνθημα το «φταίει το κράτος, όχι εσύ - άλλαξέ το!». Θα ήταν σύνθημα, με το οποίο θα μπορούσε να ταυτισθεί κανείς, εάν θεωρούσε το κράτος ξεκομμένο από το εκλογικό σώμα, που διαμόρφωνε τους όρους για τη ρουσφετολογική λειτουργία και την υπέρογκη ανάπτυξη του κράτους. Όμως στη βασική του παραδοχή, ότι το κράτος πρέπει να αλλάξει, κανείς δεν μπορεί να διαφωνήσει. Ουσιαστική πρόταση, όμως, περιλαμβάνει όχι απλώς την αλλαγή, αλλά τη δραστική μείωση του κράτους, όχι απλώς με τη μη-αντικατάσταση των συνταξιοδοτουμένων υπαλλήλων, αλλά με την κατάργηση άχρηστων φορέων ή την ιδιωτικοποίηση φορέων που εμπλέκονται στην αγορά. Η Δράση δεν φοβάται να κάνει τέτοια πρόταση και αναλαμβάνει και το «πολιτικό κόστος» της πρότασης αυτής. Και τονίζει την ενεργητική σχέση των εκλογέων με το κράτος, καθώς και το είδος της σχέσης αυτής: πολίτες, όχι πελάτες. Φυσικά δεν παραλείπει να έχει και πρόταση για την ομαλή ένταξη στην οικονομική δραστηριότητα όσων απολέσουν τις θέσεις εργασίας τους με την κατάργηση των περιττών φορέων. Όμως τονίζει, όσο περισσότερο γίνεται, την αναγκαιότητα μείωσης του κράτους, ώστε να παύσει να απομυζά τον ιδιωτικό τομέα με τους φόρους και ώστε να αφήσει και έδαφος ανάπτυξης στην ιδιωτική πρωτοβουλία.

Πέμπτη 12 Απριλίου 2012

Υπόθεση Ντόρας - άκομψη; στημένη; ή απλή σύμπτωση;

Η υπόθεση με το πόθεν έσχες του κ. Κούβελου, συζύγου της κας. Μπακογιάννη, φαίνεται να λαμβάνει νέα τροπή, μετά την αποστολή εισαγγελικού αιτήματος προς τη Βουλή για άρση της βουλευτικής ασυλίας της κας. Μπακογιάννη. Όσοι εκδηλώνουν χαιρέκακα την ικανοποίησή τους για την τροπή αυτή, ίσως να πρέπει να το ξανασκεφθούν.

Δεν είναι ότι η κα. Μπακογιάννη είναι αθώα - αυτό είναι κάτι, που θα κριθεί από τη Δικαιοσύνη και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εκ των προτέρων πώς αυτή θα αποφανθεί (μολονότι, προσωπικά, οι εξηγήσεις που είχε παράσχει δημοσίως η κα. Μπακογιάννη μου είχαν φανεί αρκούντως λογικές). Είναι ότι η χρονική συγκυρία, στην οποία επελέγη να διαβιβασθεί το αίτημα, θέτει εν αμφιβόλω το ίδιο το κύρος της δικαιοσύνης και, κυρίως, την ανεξαρτησία της.

Είναι προφανώς αρκετοί αυτοί που θα έχουν να κερδίσουν εκλογικά από μία δυσφήμηση της κας. Μπακογιάννη (θεωρητικά σ' αυτούς συμπεριλαμβάνεται και η Δράση - Φιλελεύθερη Συμμαχία). Ότι το αίτημα απεστάλη την ημέρα αμέσως μετά το κλείσιμο της Βουλής (η οποία θα μπορούσε, κατόπιν αιτήματος της ίδιας της κας. Μπακογιάννη, να άρει την ασυλία της) και κατά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου «φωνάζει» (χωρίς, φυσικά να αποδεικνύει) ότι στην ενέργεια αυτή εμφιλοχώρησαν πολιτικές σκοπιμότητες. Θυμηθείτε και την άλλη πρόσφατη ιστορία, να ζητηθεί από τη Βουλή η διερεύνση των τυχόν ποινικών ευθυνών του κ. Παπανδρέου και του κ. Παπακωνσταντίνου, επειδή επιθυμούσαν η ΕΛΣΤΑΤ να παρουσιάσει το έλλειμμα στο πραγματικό του μέγεθος (λεπτομέρεια: στην τελευταία αυτή υπόθεση έκλεισε ο φάκελος της προκαταρκτικής εξέτασης προτού καν υποβάλει απολογητικό υπόμνημα/ εξηγήσεις ο βασικός ύποπτος, πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ).

Και οι δύο υποθέσεις δημιουργούν εύλογες αμφιβολίες τόσο για την ποιότητα των δικαστικών λειτουργών, όσο και για την αμεροληψία τους. Επαναλαμβάνω, δεν μπορούμε να προκαταβάλουμε την τελική κρίση της δικαιοσύνης - ούτε και μπορώ να μιλήσω για λογαριασμό της κας. Μπακογιάννη ως προς την ουσία της υποθέσεως (ούτε θα το ήθελε και η ίδια, άλλωστε, είμαι σίγουρος πως ξέρει πολύ καλά πώς να υπερασπισθεί τον εαυτό της). Αλλά η όλη υπόθεση μας γεννά μεγάλους φόβους, για το πώς μπορεί η δικαιοσύνη να χειραγωγηθεί και να χρησιμοποιηθεί για πολιτικούς σκοπούς. Ελπίζουμε να διαψευσθούμε, μολονότι είναι γνωστή η ρήση ότι σύμπτωση επαναλαμβανόμενη παύει να αποτελεί σύμπτωση.