Η Δράση και το Μνημόνιο 2

Είναι της μόδας ο διαχωρισμός των πολιτικών κομμάτων σε μνημονιακά και αντιμνημονιακά. Το ερώτημα "αποδέχεσθε το μνημόνιο" είναι, όμως, απλουστευτικό και παραπλανητικό. Απλουστευτικό, διότι μολονότι το μνημόνιο (και, ειδικότερα, το μνημόνιο 2 που είναι και πιο πρόσφατο) περιέχει πολλές ρυθμίσεις σε πολλά επίπεδα, το ερώτημα τίθεται συλλήβδην για όλες τις ρυθμίσεις του. Παραπλανητικό, διότι το μνημόνιο 2 (όπως και το αρχικό) συνδέθηκε με την παροχή δανειακής στήριξης του ελληνικού κράτους από τους εταίρους μας, οπότε η απάντηση στο ερώτημα συναρτάται, κατ' ανάγκην, με την αποδοχή ή απόρριψη της αναγκαιότητάς του εν όψει του ενδεχομένου χρεωκοπίας ή, βαθύτερα, της ευρωπαϊκής προοπτικής της χώρας.

Έτσι, ως προς το δεύτερο σκέλος η απάντηση είναι σαφής: όποιος αποδέχεται την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας και επιθυμεί να μην πτωχεύσει αυτή άμεσα, ώστε να υπάρξει ο απαιτούμενος χρόνος δια τις απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, που θα ξαναβάλουν την ελληνική οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης, κατ' ανάγκην αποδέχεται και το μνημόνιο. Ακόμη κι εάν εύχεται να ήταν διαφορετικό, απετέλεσε τον όρο για το δανεισμό της χώρας μας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τα κράτης της Ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Χωρίς αυτό, η χώρα μας δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τις εντελώς άμεσες δανειακές της και θα κήρυττε άτακτη στάση πληρωμών. Έτσι, θα αποβαλλόταν ουσιαστικά από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, θα υποχρωνόταν να επιστρέψει στη δραχμή και θα κατέληγε σε καταστάσεις απίστευτης φτώχειας και αθλιότητας για το λαό της. Συνεπώς, δεν τίθεται δίλημμα - γι' αυτό και η Δράση υποδέχθηκε με ανακούφιση την υπερψήφιση του δευτέρου μνημονίου, όχι επειδή συμφωνούσε κατ' ανάγκην με το περιεχόμενό του.

Ως προς το περιεχόμενο του δευτέρου μνημονίου πρέπει να παρατηρηθεί ότι περιλαμβάνει αρκετές από τις διαρθρωτικές αλλαγές που είναι απαραίτητες για την ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας - από την κατάργηση διαφόρων φόρων υπέρ τρίτων ή επιβεβλημένες ιδιωτικοποιήσεις, απορρύθμιση κάποιων αγορών, κατάργηση υποχρεωτικών δικηγορικών παραστάσεων σε κάποιες πράξεις, δραστικός περιορισμός προσλήψεων. Αυτές δεν μπορεί παρά να τις υποδεχθούμε θετικά. Όμως για τη βασική δημοσιονομική στόχευσή του, τη μείωση των ελλειμμάτων, περιλαμβάνει κυρίως προβλέψεις σχετικές με τη φορολογία και όχι αρκετές για τις δαπάνες. Οι δαπάνες μειώθηκαν μέσω οριζοντίων περικοπών και όχι με ουσιαστική μείωση του κράτους, δηλαδή προσφέρθηκε μία προσωρινή ανακούφιση (εις βάρος δικαίων και αδίκων) και δεν κινηθήκαμε προς την κατεύθυνση μιας πραγματικής μεταρρύθμισης. Ακόμη χειρότερη είναι η εμμονή σε φορολογικά μέτρα, τα οποία πλήττουν κυρίως την αγορά και ακυρώνουν τις προοπτικές για την όποια ανάκαμψη.

Υπό την έννοια αυτή δεν συμφωνούμε με βασικές κατευθύνσεις του μνημονίου, μολονότι με ανακούφιση υποδεχθήκαμε την ψήφισή του. Παρ' ότι ήταν απαραίτητο, η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις επόμενες εκλογές οφείλει από μόνη της να προχωρήσει στις απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές και, κυρίως, στη μείωση του κράτους, ώστε να επέλθουν δημοσιονομικά αποτελέσματα τέτοια, που θα επιτρέψουν τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων και των πολιτών. Η μείωση του κράτους είναι αναγκαία, αλλά όχι ικανή, συνθήκη για την τόνωση της αγοράς, την ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.