Εθνική σύνταξη - 700 ευρώ στα 67 έτη.

Η πρόταση της Δράσης για εθνική/ βασική σύνταξη στα 67 έτη, χωρίς προϋποθέσεις, δεν είναι μια πρόταση καινούργια. Σε αρκετές χώρες της δυτικής Ευρώπης εφαρμόζεται ένα σύστημα δύο ή τριών πυλώνων σύνταξης, εκ των οποίων ο ένας έχει καθαρά προνοιακό χαρακτήρα και δεν συνδέεται με αναπλήρωση του εισοδήματος που αποκτάται από την εργασία - πρόκειται για την εθνική σύνταξη, η οποία απονέμεται σε όλους τους πολίτες χωρίς προϋποθέσεις, πλην της συμπληρώσεως μιας ορισμένης ηλικίας.

Φυσικά, η πρόταση αυτή δεν αποκλείει τη λειτουργία μιας παράλληλης αγοράς για τη συνταξιοδοτική κάλυψη, αγοράς που μπορεί να είναι και ακόμη πιο ρυθμισμένη, με εντονώτερη κρατική εποπτεία, από τη συνήθη αγορά των ασφαλιστικών υπηρεσιών ("τρίτος πυλώνας" - ιδιωτική ασφάλιση). Παράλληλα, μπορεί με διάφορα κίνητρα να ενθαρρυνθεί η δημιουργία και λειτουργία ταμείων ομοιοεπαγγελματικής ασφάλιστης ("δεύτερος πυλώνας" - στην Ελλάδα υπάρχουν 7 ή 8 τέτοια σήμερα). Όμως σε καμμία περίπτωση η συμμετοχή στα ταμεία αυτά δεν μπορεί να είναι υποχρεωτική, δεν μπορεί να συνεπάγεται την υποχρεωτική επιβάρυνση των εργαζομένων ή των επιχειρηματιών με χρηματικές εισφορές πέραν της φορολογίας (σε αντιστοιχία με την παρούσα πρόταση η Δράση υποστηρίζει και την κατάργηση των ασφαλιστικών ταμείων υγείας και την παροχή των υπηρεσιών υγείας δωρεάν απ' ευθείας από το κράτος). Ο κανόνας, με άλλα λόγια, είναι: ο καθένας μπορεί να ξέρει ότι στα 67 του, όταν και κατά τεκμήριο δεν θα μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται, θα έχει ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Όποιος επιθυμεί να το αυξήσει διά των εισφορών του, έχει κάθε ευχέρεια να το κάνει. Μάλιστα, το κράτος μπορεί να είναι και αρωγός, υπό την έννοια ότι θα διασφαλίζει τον έλεγχο για τη βιωσιμότητα των ταμείων (απαιτώντας, εν ανάγκη, και την αντασφάλισή τους) και ότι οι εισφορές αυτές δεν πρόκειται να χαθούν.

Δημοσιονομικές συνέπειες; Το κόστος είναι περίπου 18 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Ίσο με το ποσό, κατά το οποίο το κράτος ήδη επιχορηγεί σήμερα τα ασφαλιστικά ταμεία. Επομένως, δεν απαιτείται αύξηση των εσόδων, για να εξοικονομηθεί αυτή η δαπάνη. Αντιθέτως, καταργούνται τα ταμεία και το κόστος τους και, το σπουδαιότερο, καταργούνται οι εισφορές προς το ΙΚΑ και τα λοιπά ασφαλιστικά ταμεία, προσφέροντας μια τεράστια ανάσα στους επιχειρηματίες και τους επαγγελματίες και μειώνοντας κατά 30% - 40% το εργατικό κόστος, χωρίς οι ίδιοι οι εργαζόμενοι να υποστούν καμμία μείωση των μισθών που λαμβάνουν στο χέρι. Σε μία χώρα, όπου κρίθηκε ότι το εργατικό κόστος πρέπει να μειωθεί, προκειμένου να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα, μπορεί κανείς εύκολα ν' αντιληφθεί τη διαφορά που όλο θα αισθανθούν, χωρίς να θιγούν στο παραμικρό τα μισθολογικά των εργαζομένων - αντιθέτως, θα υπάρχει το περιθώριο για αυξήσεις στις αποδοχές τους.

Και πρέπει ακόμη να σημειωθεί ότι άνω του 75% των συντάξεων είναι κατώτερες των 700 ευρώ ανά μήνα. Έτσι, οι περισσότεροι συνταξιούχοι θα γνωρίσουν αύξηση των αποδοχών τους. Τι θα γίνει μ' αυτούς που έχουν δώσει εισφορές και έχουν θεμελιώσει δικαιώματα; Δεν θα είναι άδικο γι' αυτούς (και δεν εννοούμε τις ευνοημένες ομάδες του συστήματος); Γι' αυτούς θα μπορούν να υπάρχουν μεταβατικές λύσεις, με κάποια στοιχειώδη κεφαλαιοποίηση των εισφορών τους (μολονότι στην Ελλάδα το σύστημα δεν είναι κεφαλαιοποιητικό, αλλά καθαρά διανεμητικό), μέρος των οποίων με κάποιον τρόπο θα τους αποδοθεί. Υπάρχουν πολλοί τρόποι, για να μην υπάρξουν σε ένα μεταβατικό στάδιο αδικίες. Το τελικό αποτέλεσμα, όμως, θα είναι ένα κράτος που παίζει τον προνοιακό του ρόλο πολύ πιο αποτελεσματικά, απαλλάσσοντας την αγορά από την τεράστια γραφειοκρατία και τις αδικίες που προκαλεί το σημερινό, πολυδιασπασμένο ασφαλιστικό σύστημα. Η λύση αυτή κινείται πολύ κοντά στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, το οποίο υποστηρίζουν και πολλοί σημαντικοί φιλελεύθεροι διανοητές, αλλά έχει και ευρεία απήχηση και στους οπαδούς της σοσιαλδημοκρατίας. Η υιοθέτησή της θα μπορούσε να είναι από τις βασικές διαρθρωτικές αλλαγές που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη.