Αυτοκτονία, λάσπη και λαϊκισμός

Ένας 77χρονος συνταξιούχος φαρμακοποιός αυτοκτόνησε στο Σύνταγμα, αφήνοντας σημείωμα, στο οποίο αναπτύσσει ότι η αυτοκτονία του ήταν ο μόνος τρόπος, για να μην αφήσει χρέη στα παιδιά του - επειδή η κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου του εκμηδένισε το εισόδημα. Κανείς, βέβαια, δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητος από την απώλεια μιας ανθρώπινης ζωής και ειδικά υπό τις συνθήκες, υπό τις οποίες αυτή επήλθε. Ωστόσο, το ότι ο άνθρωπος αυτός επέλεξε ένα δραματικό τρόπο, για να διατρανώσει μια τραγωδία που ενδεχομένως βίωνε, δεν καθιστά λιγότερο ή περισσότερο σωστό, στην ουσία του, το σημείωμά του. Μ' όλα ταύτα, ο θάνατός του έγινε αφορμή για μία φοβερή έξαρση λαϊκισμού,  καθώς το περιεχόμενο του σημειώματός του εξελήφθη περίπου ως ιερά γραφή.

Ακόμη χειρότερα, ένας δημοσιογράφος κυκλοφόρησε στα κοινωνικά δίκτυα ένα σύνολο δηλώσεων γνωστών δημοσιογράφων, οι οποίες υποτίθεται ότι θα γίνονταν εν όψει της αυτοκτονίας - δηλώσεις που ειρωνεύονταν τον απολιπόντα. Και μάλιστα, στις περισσότερες περιπτώσεις οι δηλώσεις αυτές κυκλοφόρησαν, χωρίς να φαίνεται ότι είναι κατασκευασμένες, αλλά ωσάν να είχαν όντως προέλθει από τα στόματα των προσώπων, στα οποία αποδίδονται. Το μέγεθος του αποπροσανατολισμού ήταν τέτοιο, που οι δηλώσεις αυτές κυκλοφόρησαν ως πραγματικές ακόμη και στην εσωτερική λίστα επικοινωνίας των καθηγητών του Α.Π.Θ., ενώ και η κα. Άννα Παναγιωταρέα περιέβαλε με το δημοσιογραφικό της κύρος (;) τη γνησιότητά τους, αναρτώντας τες "χωρίς σχόλιο" στην προσωπική της σελίδα στο δίκτυο κοινωνικής δικτύωσης facebook (ενώ όταν της επισημάνθηκε η πλαστότητά τους αρκέσθηκε ν' αναφέρει ότι τις αναπαράγει από την εσωτερική λίστα επικοινωνίας των πανεπιστημιακών).

Η προεκλογική εκστρατεία, που δεν έχει ξεκινήσει επισήμως ακόμη, έχει ήδη προσλάβει άγριο χαρακτήρα - δεν τηρούνται κανόνες στοιχειώδους ευπρέπειας. Ο καθένας πετάει όποια συκοφαντία θέλει και, πολλές φορές, η συκοφαντία αυτή αναπαράγεται αυτούσια, χωρίς έλεγχο, επιτείνοντας μίση και πάθη. Εάν δεν επιδειχθεί η απαιτούμενη ψυχραιμία, η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης αυτής μπορεί να οδηγήσει και στη φυσική βία. Αλλά επανέρχεται και ένα μόνιμο θέμα, που σχετίζεται και με την εύκολη επικράτηση του λαϊκισμού: οι φήμες διαδίδονται με ταχύτατο ρυθμό, επειδή πολλές φορές εμείς οι ίδιοι δεν κάνουμε τον κόπο να ελέγξουμε τις πηγές των πληροφοριών μας. Δεν μπαίνουμε στη διαδικασία της αμφισβήτησης. Όχι ότι πρέπει να αρνηθούμε τη "λεπίδα του Όκκαμ", αλλά και να ελέγχουμε λίγο ποιος είναι αυτός που έχει μεταδώσει μία είδηση δεν βλάπτει. Δυστυχώς οι σκοπιμότητες πίσω από τις φήμες είναι πολλές και όσοι έχουν χρησιμοποιήσει προς όφελός τους διαδοθείσες ψευδείς φήμες, μπορεί να είναι τα θύματα την επόμενη φορά. Θυμόμαστε ότι για μερικές ημέρες είχε διαδοθεί η ανυπόστατη φήμη, ότι η Δράση θα συμμαχούσε με τη Νέα Δημοκρατία. Δεδομένου του διαλόγου μεταξύ Δράσης και Δημοκρατικής Συμμαχίας για πιθανή εκλογική σύμπραξη την ίδια περίοδο, πολλοί έσπευσαν να μας αποδώσουν (ή, μάλλον, να αποδώσουν στον κ. Στέφανο Μάνο) κίνητρα ευκαιριακά. Να, όμως, που σήμερα διακινείται το αντίστροφο σενάριο (με βασιμότητα ανάλογη του προηγηθέντος): ότι η κα. Μπακογιάννη εμφανίζεται έτοιμη να επιστρέψει στη Νέα Δημοκρατία.

Περιττό ν' αναφερθεί ότι αυτά τα σενάρια αποπροσανατολίζουν κάθε συζήτηση για τα υπαρκτά προβλήματα του τόπου, που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις προσεχείς εκλογές - και ανακόπτουν τη δυναμική κάθε σχήματος, εκτός του κατεστημένου. Διότι η προγραμματική συζήτηση είναι προνομιακό πεδίο για τους σχηματισμούς εκείνους, οι οποίοι διαθέτουν πραγματική μεταρρυθμιστική πρόταση. Τα ανυπόστατα κουτσομπολιά ενισχύουν αυτούς, που είναι απογυμνωμένοι από πολιτικά επιχειρήματα. Έτσι, η λύσσα με την οποία εκτοξεύονται διάφορες φήμες, είναι απολύτως ενδεικτική και της αγωνίας του κατεστημένου συστήματος να διατηρηθεί.